Europejskie wytyczne leczenia chronicznego (przewlekłego), nieswoistego bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym
Zalecenia Grupy Roboczej B13 powołanej przez Dyrekcję Generalną Komisji Europejskiej ds. Badań Naukowych Departamentu Polityki, Koordynacji i Strategii, /Eur Spine J (2006) 15 (Suppl. 2): S195 DOI 10.1007/s00586-006-1072-1
Podsumowanie koncepcji leczenia:
Leczenie zachowawcze:
-
Terapia poznawczo-behawioralna, nadzorowana terapia ćwiczeniami leczniczymi, zwięzłe podejście edukacyjne i multidyscyplinarne (bio-psychospołeczne) leczenie – każda z tych metod może być stosowana
-
„Szkoły pleców” (na potrzeby czasowej poprawy), krótkotrwałe leczenie poprzez manipulacje/mobilizacje również mogą być brane pod uwagę,
-
Stosowanie terapii fizykalnej/fizykoterapii (leczenie ciepłem/zimnem, wyciąg/trakcja, laser, ultradźwięki, diatermia krótkofalowa, prądy interferencyjne, masaż, gorsety) nie może zostać zarekomendowane,
-
Nie rekomendujemy leczenia prądami TENS / transcutaneous electrical nerve stimulation – przezskórna elektryczna stymulacja nerwów/.
Leczenie farmakologiczne:
-
Można zalecić krótkotrwałe stosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) i słabych opioidów w celu złagodzenia bólu,
-
Noradrenergiczne i swoiste antydepresanty serotoninergiczne, leki zwiotczające mięśnie i plastry z kapsaicyną (pieprzowiec cayenne) mogą być brane pod uwagę dla złagodzenia bólu.
Leczenie inwazyjne:
-
Akupunktura, kortykosteroidowe iniekcje zewnątrzoponowe, dostawowe (facet) podawanie steroidów, lokalne blokady nerwu, iniekcje w punkty spustowe, toksyna botulinowa, odnerwienie wyrostków stawowych falami radiowymi, ablacja zwoju nerwowego korzenia grzbietowego falami radiowymi, śróddyskowa terapia elektrotermiczna i stymulacja rdzenia kręgowego nie mogą zostać zarekomendowane w leczeniu niespecyficznego bólu dolnej części kręgosłupa,
-
Iniekcje do krążka międzykręgowego i proloterapia /terapia regeneracyjna krążka/ nie są rekomendowane,
-
Przezskórna stymulacja nerwu (PENS) oraz neurorefleksoterapia jeśli dostępne mogą być rozważane,
-
Leczenie chirurgiczne można rozważyć dopiero po 2 latach bezskutecznego stosowania metod zachowawczych, w tym multidyscyplinarnych, złożonych programów terapii poznawczej i terapii ćwiczeniami leczniczymi, jeśli jest możliwość ich zastosowania. Po spełnieniu tych warunków można zaproponować zabieg chirurgiczny starannie dobranym pacjentom z maksymalnie 2-poziomową chorobą zwyrodnieniową krążka międzykręgowego.
Komentarz dodatkowy grupy roboczej B13:
Jest możliwe, że wiele zabiegów opisanych jako "nie rekomendowane" w niniejszych wytycznych (z powodu braku dowodów skuteczności bądź sprzecznych dowodów na ich skuteczność) może w rzeczywistości wykazać się skutecznością, gdy tylko będą przebadane w wysokiej jakości losowo kontrolowanej próbie. Wiele z tych metod leczenia jest szeroko stosowanych dlatego zachęcamy do wykonania starannie zaprojektowanych badań mających na celu ustalenie, czy dalsze stosowanie tychże metod jest uzasadnione uzasadnione.
Rekomendacje z wytycznych praktyki klinicznej obejmujace podejście do pacjentów z ostrym bólem kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym
Opieka zdrowotna pierwszego kontaktu (primary care)
